حملات مهندسی اجتماعی به مجموعه‌ای از اقدامات مخرب مبتنی بر تعاملات انسانی گفته می‌شود که مهاجم با تکیه بر فریب روان‌شناختی، قربانی را وادار به انجام اشتباهات امنیتی یا افشای اطلاعات حساس می‌کند. آنچه در این مطلب خواهید خواند: تکنیک‌های رایج حملات مهندسی اجتماعی 1- Baiting (طعمه‌گذاری) 2- Scareware (نرم‌افزارهای ترساننده) Pretexting-3-(زمینه‌سازی جعلی) 4- Phishing (فیشینگ) 5- Spear Phishing (فیشینگ هدفمند) راهکارهای پیشگیری از حملات مهندسی اجتماعی مراحل حمله حملات مهندسی اجتماعی معمولا در چند مرحله صورت می‌گیرند. ابتدا مهاجم با جمع‌آوری اطلاعات، به بررسی نقاط ضعف امنیتی یا روش‌های دسترسی به سیستم قربانی می‌پردازد. سپس تلاش می‌کند اعتماد قربانی را جلب کرده و از طریق تحریک‌های روانی، او را به افشای اطلاعات یا اجرای فعالیت‌های ناامن وادار کند. آنچه این حملات را بسیار خطرناک می‌سازد، این است که برخلاف حملات فنی، به‌جای سوءاستفاده از ضعف‌های نرم‌افزاری یا سیستمی، به خطای انسانی متکی هستند. از آن‌جایی که پیش‌بینی اشتباهات انسانی دشوار و شناسایی آن‌ها مشکل‌تر است، مهندسی اجتماعی تهدیدی جدی در حوزه امنیت سایبری محسوب می‌شود. تکنیک‌های رایج مهندسی اجتماعی 1. Baiting (طعمه‌گذاری) در این نوع حمله، مهاجم با استفاده از یک محرک کنجکاوی‌برانگیز، قربانی را به سمت افشای اطلاعات یا نصب بدافزار هدایت می‌کند. مثال فیزیکی: رها کردن یک فلش آلوده در مکان‌های عمومی با برچسب‌هایی مانند «لیست حقوق کارکنان». مثال دیجیتال: تبلیغات آنلاین وسوسه‌انگیزی که کاربر را به دانلود بدافزار یا بازدید از سایت‌های آلوده ترغیب می‌کند. 2. Scareware (نرم‌افزارهای ترساننده) در این روش، قربانی با هشدارهای دروغین در مورد وجود بدافزار یا نقص امنیتی، به نصب نرم‌افزارهای مخرب یا مراجعه به وب‌سایت‌های جعلی وادار می‌شود. نمونه: پاپ‌آپ‌هایی با پیام‌هایی مانند «سیستم شما آلوده شده است» که کاربر را به نصب نرم‌افزار امنیتی تقلبی سوق می‌دهند. 3. Pretexting (زمینه‌سازی جعلی) مهاجم با جعل هویت خود به‌عنوان فردی معتبر (مانند پلیس، کارمند بانک یا همکار)، اعتماد قربانی را جلب کرده و اطلاعات مهمی را از او استخراج می‌کند. این اطلاعات می‌توانند شامل آدرس، اطلاعات بانکی، شماره تلفن، برنامه تعطیلات و حتی جزئیات امنیت فیزیکی محل کار باشند. 4. Phishing (فیشینگ) در این حمله، مهاجم با ارسال ایمیل یا پیام متنی جعلی، احساس اضطراب یا فوریت را در قربانی ایجاد کرده و او را به کلیک روی لینک‌های مخرب یا ارسال اطلاعات حساس تشویق می‌کند. مثال: ایمیلی از سوی یک سرویس آنلاین که مدعی وجود مشکل در حساب کاربری است و از کاربر می‌خواهد فورا رمز عبور خود را تغییر دهد. 5. Spear Phishing (فیشینگ هدفمند) نسخه‌ای پیشرفته‌تر و هدفمندتر از فیشینگ است که بر اساس اطلاعات خاص در مورد قربانی طراحی می‌شود. این حمله ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها طول بکشد تا با دقت بالا اجرا شود و احتمال شناسایی آن بسیار کمتر است. مثال: مهاجم با جعل هویت یک مشاور IT داخلی، به کارمندان ایمیل می‌فرستد و با ظاهری معتبر، رمز عبور آن‌ها را دریافت می‌کند. پیشگیری از حملات مهندسی اجتماعی با توجه به ماهیت انسانی این نوع حملات، افزایش آگاهی و هوشیاری بهترین راه مقابله با آن‌هاست. رعایت نکات زیر می‌تواند نقش موثری در کاهش خطرات ایفا کند: هرگز ایمیل‌ها و پیوست‌های مشکوک را باز نکنید. حتی اگر فرستنده را می‌شناسید، در صورت وجود شک، از طریق راه‌های دیگر صحت پیام را بررسی کنید. از احراز هویت چندمرحله‌ای استفاده کنید. این روش لایه‌ای مضاعف از امنیت را فراهم می‌کند، حتی اگر رمز عبور فاش شده باشد. به پیشنهادات بیش از حد فریبنده مشکوک باشید. اگر چیزی بیش از اندازه خوب به نظر می‌رسد، احتمالا تله است. نرم‌افزارهای امنیتی را به‌روز نگه دارید. بروزرسانی منظم آنتی‌ویروس و ضدبدافزار نقش کلیدی در محافظت از سیستم ایفا می‌کند. کارمندان را آموزش دهید. آموزش مداوم پرسنل درباره شناسایی حملات مهندسی اجتماعی یکی از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه در سازمان‌ها است. در دنیای امروز که تهدیدات سایبری به‌طور فزاینده‌ای پیچیده می‌شوند، تقویت هوشیاری و رعایت اصول اولیه امنیت دیجیتال، مهم‌ترین ابزار مقابله با حملات مهندسی اجتماعی است.